Vào ngày 20/08/2021, Bà H Ger Siu là mẹ của cháu H Xuân Siu (nạn nhân tử vong ở Ả Rập Xê Út) đã gửi đơn yêu cầu giải trình đến Công ty cổ phần hợp tác lao động quốc tế Vinaco (Công ty Vinaco), Cục quản lý lao động nước ngoài, Bộ lao động- Thương Binh và xã hội, Công an tỉnh Thanh Hoá, Công an tỉnh Đắk Lắk; và Công an tỉnh Gia Lai để Làm rõ nguyên nhân cái chết của H Xuân Siu tại Ả Rập Xê-Út. Đồng thời yêu cầu làm rõ trách nhiệm của Công ty Vinaco và những người liên quan đối với cái chết của con gái bà.
Những lá đơn kêu cứu đẫm nước mắt của người mẹ
Theo đơn trình báo của mẹ H’Ger Siu thì tại thời điểm đó con gái mẹ mới 14 tuổi là người chưa thành niên và chưa đủ tuổi lao động. Vì thế khi đưa em H’Xuân đi xuất khẩu lao động Công ty Vinaco phải xin sự chấp nhận của mẹ là người đại diện theo pháp luật của H’Xuân.
Mẹ H’Ger Siu cho biết; sau khi em qua Ả – Rập Xê – Út em gọi về và có kể lại rằng khi em H’Xuân ở Thanh Hóa trước khi được Công ty Vinaco đưa đi Ả- Rập – Xê – Út em đã không muốn bay sang Ả- Rập – Xê – Út nhưng Công ty Vinaco đã ép em phải đi và đe rằng nếu không đi sẽ phải bồi thường thủ tục và chi phí làm giấy tờ vì sợ phạt tiền và em chưa đủ tuổi nhận thức nên em đành phải chấp nhận đi sang Ả – Rập Xê – Út.
“Theo quy định Công ty Vinaco phải ký hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài và giao cho con gái tôi hoặc gia đình tôi một bản hợp đồng này tại thời điểm con gái tôi đi xuất khẩu lao động. Tuy nhiên tại thời điểm đưa con tôi đi xuất khẩu lao động và cho đến tận hôm nay tôi vẫn chưa nhận được bất kỳ một hợp đồng nào từ phía công ty Vinaco”.
Hồ sơ Mẹ H’Ger Siu cung cấp em H Xuân sinh ngày 30 tháng 10 năm 2003 thời điểm đi xuất khẩu lao động em chưa được 15 tuổi, nhưng không hiểu vì lý do gì thông tin ngày tháng năm sinh của em H’Xuân lại được sửa thành sinh ngày 30 tháng 10 năm 1996 trong hộ chiếu C5734693 cấp ngày 27 tháng 10 năm 2018.
Mẹ H’Ger Siu cho biết thêm; em H’Xuân thi thoảng gọi về nhà bằng Zalo, Facbook em nói mình làm việc nặng nhọc ở Ả Rập Xê Út mà đến một người thanh niên cũng không thể chịu đựng được phải làm từ 15 đến 18 tiếng 1 ngày bị chủ nhà đánh đập hành hạ chửi rủa không được ăn uống đầy đủ không được thăm khám sức khỏe cẩn thận khi bị ốm đau (gia đình có ghi âm).
Mẹ em cho rằng không có cơ sở tin rằng con gái mẹ bị suy tim cho đến khi bà được cung cấp bản sao bệnh án từ bệnh viện. Mẹ khẳng định từ trước đến nay con gái bà luôn mạnh khỏe chưa bao giờ bị bệnh gì cả ngoài ra trước khi đi xuất khẩu lao động Công ty Vinaco đã thăm khám sức khỏe cho em H’Xuân cẩn thận thì em mới đủ điều kiện đi xuất khẩu lao động.
Trong ghi âm gia đình lưu lại được nhiều lần em H Xuân nói đã liên hệ với Công ty Vinaco và bà L.T.T. ông N.D.K. và bà N.T.N để xin về, hoặc đi nơi khác làm, và yêu cầu báo công an để bảo vệ em, nhưng đều bị từ chối, hoặc nói cho qua chuyện chứ không hề tìm biện pháp giúp đỡ em.
Cũng theo mẹ H’Ger Siu, gia đình có 7 người con, H’Xuân Siu là con thứ ba và còn những đứa em nhỏ. “Bố em mất sớm, gia đình hoàn cảnh khó khăn. Con gái mẹ phải nghỉ học mong muốn kiếm tiền để lo cho gia đình, thế nhưng, con tôi không may đã chết ở đất khách quê người, cái chết của con gái mẹ bí ẩn quá…mẹ rất mong cơ quan chức năng làm rõ và lấy lại công bằng cho con gái mẹ”, mẹ H’Ger Siu gạt dòng nước mắt nói.
Nhắn nhủ với chúng tôi, mẹ H’Ger Siu nói, mẹ chỉ có một điều mong muốn là đưa thi thể của em H’Xuân về quê hương chôn cất thôi. “Tôi không muốn con tôi bị hỏa táng hoặc làm cái gì khác. Chỉ mong qúy công ty đưa nó đi lao động ở Ả – Rập Xê – Út có trách nhiệm kiến nghị các cơ quan nhà nước giúp đỡ gia đình chúng tôi được thấy mặt cháu và chôn cất ở quê nhà. Các con tôi cha mất sớm một mình tôi nuôi chúng nó lớn lên, giờ mẹ con chúng tôi chưa kịp vui vẻ bên nhau mà cháu nó đã bị tử vong ở xứ người một cách bí ẩn, con tôi lúc đi nó gọi điện thoại về bảo là khoẻ mạnh và làm việc bình thường, nay sao nó chết đột ngột qúa”
Có hay không dấu hiệu bị ngược đãi?
H Xuân Siu được công ty Cổ phần Hợp tác Lao động Quốc tế VINACO đưa sang Ả-rập Xê-út từ cuối năm 2018. Em được xác nhận tử vong ngày 18/7 tại nước này.
Theo báo cáo của bệnh viện Burj Al Shimal (North Medical Tower) ở thành phố Arar thuộc miền Bắc Ả-rập Xê-út, nguyên nhân tử vong của H Xuân Siu bao gồm: tim ngừng đập, thiếu oxy trong máu và viêm tắc phổi, xét nghiệm 2 lần đều cho kết quả âm tính với Covid-19. Một số thông tin cho rằng H Xuân Siu chưa đủ 18 tuổi vào thời điểm tử vong, đặc biệt, em có những biểu hiện bị chủ lao động bạo hành.
Người thân của H Xuân Siu cho biết thời gian đầu, Siu kể rằng em làm việc cũng bình thường và được nhà chủ đối xử tốt. Nhưng mọi việc diễn biến theo chiều hướng xấu khi hợp đồng của em hết hạn vào tháng 10/2020. Em buộc phải tiếp tục làm việc vì những hạn chế đi lại do đại dịch Covid-19 khiến các chuyến bay bị hủy bỏ.
“Khoảng tháng 2/2021, em ấy mới kể lại là bị nhà chủ đánh đập rồi chửi rủa, làm việc thì không nghỉ, làm hết nhà này rồi tới nhà khác, ngay cả khi đau ốm nhà chủ cũng không cho nghỉ”, H Soan Siu – chị của H Xuân Siu nói.
Tuy nhiên theo chị gái của H Xuân Siu, em không kể với gia đình về việc này mà chỉ tâm sự với một người bạn. Gia đình biết được qua những đoạn ghi âm mà H Xuân ghi lại gửi cho người bạn này.
Sở Cảnh sát Arar Al Gharbi cho biết thi thể của em vẫn còn ở bệnh viện Burj Al Shimal. Đại sứ quán Việt Nam ở Thủ đô Riyadh cũng xác nhận thông tin trên và cho biết các thủ tục cuối cùng đang được hoàn tất trước khi tiến hành việc hồi hương.
Theo quy định của Chính phủ Ả-Rập Xê-Út, thi hài người lao động nước ngoài sẽ phải chôn cất tại nước này hoặc hồi hương trong vòng 2 tuần kể từ khi Đại sứ quán Việt Nam nhận được thông báo (tức ngày 20/7).
Chính quyền xác minh vụ việc em H’Xuân Siu đi XKLĐ không thông qua địa phương.
Trước sự việc của em H’Xuân đột tử khi làm việc ở nước ngoài nhiều tháng qua, chúng tôi đã có buổi làm việc với gia đình và chính quyền nơi đây. Ông Lục Văn Thoòng, Phó Chủ tịch UBND xã Cư A Mung xác nhận, về việc H’Xuân đi nước ngoài địa phương không hề hay biết.
Theo Ông Lục Văn Thoòng, Phó Chủ tịch UBND xã này cho biết: Vào năm 2018 có một số đối tượng không rõ tên tuổi, địa chỉ, đi ô tô vào địa phương và giới thiệu làm việc cho một số người đồng bào Gia Lai trong Buôn Tơ Yoa sau đó thì hỏi lấy số điện thoại của em H’Xuân Siu và một số người khác họ hẹn gặp em H’Xuân sư tại xã Ea Ral, huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk rồi đưa em H’Xuân đi đâu không rõ sau đó khoảng 3 tháng sau H’Xuân liên lạc với gia đình và nói công ty cổ phần hợp tác lao động quốc tế Vinaco chi nhánh Thanh Hóa môi giới cho bà Xuân đi xuất khẩu lao động tại Ả rập Xê út từ năm 2018 đến năm 2019 thì bà Xuân vẫn liên lạc với gia đình qua Zalo, Facebook và gửi tiền về cho gia đình và thông tin cho gia đình bà vẫn khỏe mạnh bình thường và nói gia đình tháng 7 năm 2021 công ty sẽ làm thủ tục cho H’Xuân về nước tuy nhiên từ cuối năm 2019 đến tháng 6 năm 2021 thì H’Xuân không gửi tiền về nữa mà vẫn liên lạc với gia đình qua Zalo, Facebook.
Sau đó UBND xã nhận được công văn số CĐ: 154 /CD-ARX do đại sứ quán Việt Nam tại Ả rập Xê út, ký ngày 20 tháng 7 năm 2021, do ông Bùi Thế Trung thừa lệnh đại sứ, Bí thư thứ hai ký thể hiện bà H’Xuân Siu sinh ngày 30 tháng 10 năm 1996 số hộ chiếu C5734692 do Cục quản lý xuất nhập cảnh cấp ngày 27 tháng 7 năm 2018, gửi các cơ quan có thẩm quyền liên quan phối hợp giải quyết việc tử vong trên, do công an xã kiểm tra hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư hồ sơ số 24194000977 thể hiện chủ hộ là bà H’Ger Siu, sinh ngày 10 tháng 9 năm 1970 có con tên là H’Xuân Siu, sinh ngày 30 tháng 10 năm 2003 có mã số CCCD 0663030012754. Do đó thông tin mà đại sứ quán Việt Nam tại Ả rập Xê út gửi về không trùng khớp với hồ sơ dữ liệu quốc gia về dân cư.
Đến ngày 18 tháng 7 năm 2021 có người đại diện cho Công ty cổ phần hợp tác lao động quốc tế Vinaco gọi điện cho chính quyền địa phương báo tin là H’Xuân đã tử vong tại Ả rập Xê út, đại diện là bà Phan Thị Thi số điện thoại 0974514092 gọi điện cho gia đình, đề nghị gia đình làm đơn theo mẫu đơn họ gửi qua Gmail có nội dung gia đình ủy quyền cho Công ty cổ phần hợp tác lao động quốc tế Vinaco và các đơn vị liên quan, đồng thời công ty đề nghị xác nhận của chính quyền địa phương và yêu cầu gia đình cam kết không khiếu nại cơ quan chức năng có thẩm quyền về cái chết của bà H’Xuân để công ty và các cơ quan liên quan để làm thủ tục chôn cất tại nước ngoài (Ả Rập Xê Út).
Cần đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam
Vừa qua, tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, bà Lê Thị Thu Hằng, Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao đã trả lời câu hỏi về việc có một công dân Việt Nam thiệt mạng tại Ả Rập Xê Út.
Trả lời báo chí về thông tin có một công dân Việt Nam thiệt mạng tại Ả Rập Xê Út, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết đã nhận được thông tin từ Đại sứ quán Việt Nam tại Ả Rập Xê Út.
Theo đó, ngày 8.7, một nữ lao động Việt Nam 25 tuổi, quê ở Đắk Lắk, đã tử vong khi đang điều trị tại bệnh viện North Medical Tower, Ả Rập Xê Út.
“Ngay sau khi nhận được thông tin, Đại sứ quán Việt Nam tại Ả Rập Xê Út đã trao đổi với Bộ Ngoại giao và các cơ quan chức năng của Ả Rập Xê Út đề nghị xác minh thông tin liên quan, đồng thời làm việc với doanh nghiệp xuất khẩu lao động để tiến hành các biện pháp bảo hộ công dân cần thiết”. Bà Hằng cho biết.
Bộ Ngoại giao cũng đã trao đổi với các cơ quan chức năng ở trong nước và chính quyền địa phương, thông báo và hướng dẫn gia đình nạn nhân các thủ tục cần thiết để xử lý vấn đề hậu sự. Đồng thời chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại Ả Rập Xê Út phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng sở tại để sớm hoàn tất các thủ tục liên quan, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam.
