Giáo dục và Đời sống – Chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi quân sự lớn nhất của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và “Điện Biên Phủ” đã đi vào Lịch sử Quân sự thế giới như một biểu tượng sức mạnh của dân tộc Việt Nam.

Vào cuối năm 1953, khi Pháp-Mỹ đã hoàn thành một bước kế hoạch Navarre tập trung 44 tiểu đoàn ra miền Bắc Việt Nam và bắt đầu đổ quân xuống Điện Biên Phủ lập căn cứ quân sự gồm 49 cứ điểm thì Bộ Chính trị Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ.
Đây là lần đầu tiên trong cuộc chiến, cả hai bên cùng chọn Điện Biên Phủ làm nơi quyết chiến chiến lược – đòn quyết định kết thúc chiến tranh.
Nhưng đây là sự lựa chọn giữa một bên là chủ nghĩa thực dân với hơn 400 năm tồn tại và thường dùng những đạo quân viễn chinh đi thực hiện tranh chiếm thuộc địa, với một bên là nền cộng hòa non trẻ mới gần 9 năm ra đời và ngay từ những ngày đầu khai sinh đã phải tổ chức cuộc kháng chiến cho cả một dân tộc chống ngoại xâm.
Thực dân Pháp (có Mỹ giúp sức) chỉ trong mấy tháng (từ tháng 11/1953 đến tháng 2/1954) đã có ngay 12 tiểu đoàn và 7 đại đội bộ binh, 2 tiểu đoàn pháo 105 mm, 1 đại đội pháo 155 mm, 2 đại đội súng cối 120 m, 1 tiểu đoàn công binh, 1 đại đội xe tăng 18 tấn, 1 đại đội xe vận tải 200 chiếc, 1 phi đội máy bay 14 chiếc… Tổng số khoảng 16.200 quân phân bổ trong 3 phân khu với 49 cứ điểm thành một “pháo đài không thể công phá”.
Để chống lại binh hùng tướng mạnh của thực dân Pháp, quân và dân ta đã huy động hơn 260.000 dân công từ các địa phương, gần 21.000 xe đạp thồ, 7.000 xe cút kít, 1.800 xe trâu, hơn 300 xe ngựa, 11.800 bè mảng, vận chuyển 25.000 tấn lương thực, 1.200 tấn đạn, hơn 1.700 tấn xăng dầu… bảo đảm cho hơn 87.000 người tham gia chiến dịch, gồm 55.000 bộ đội chủ lực, 33.300 thanh niên xung phong/dân công phục vụ chiến dịch.
Với số quân đông, hoả lực mạnh, công sự vững chắc, các tướng tá Pháp và Mỹ xác nhận đây là “một tập đoàn cứ điểm đáng sợ”, “một pháo đài bất khả xâm phạm”. Xây dựng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, thực dân Pháp hòng thực hiện ý đồ thu hút chủ lực ta để tiêu diệt, rồi chuyển sang tiến công ta.
Về phía ta, tại chiến khu Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh trao nhiệm vụ cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp với lời căn dặn: “Trận này rất quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh”. Theo tư tưởng chỉ đạo của Bác Hồ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thay đổi phương án đánh địch từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc tiến chắc”. Trong 56 ngày đêm, bộ đội ta tổ chức 3 đợt tiến công (sau mỗi đợt, thế và lực được tăng cường thêm, đợt 3 đã có sức mạnh áp đảo tiến công tiêu diệt toàn bộ địch) tại Điện Biên Phủ.
